Statement No. (12/2015)ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသားလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ၁၀-၃-၂၀၁၅ တြင္ လက္ပံတန္းျမိဳ႔၍ အမ်ိဳးသား ပညာေရးဥပေဒ ျပင္ဆင္ေပးေရးအတြက္ ဆႏၵျပေသာ သပိတ္စစ္ေၾကာင္းအား ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖဲြ႔မွ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္

By Myanmar National Human Rights Commission • September 11, 2015

၁။ ၁၀-၃-၂၀၁၅ ေန႔တြင္ ပဲခူးတုိင္းေဒသၾကီး၊ လက္ပံတန္းျမိဳ႔၌ အမ်ိဳးသားပညာေရးဥပေဒျပင္ဆင္ေရးအတြက္ ဆႏၵျပခဲ့ေသာ သပိတ္စစ္ေၾကာင္းအား ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႔မွ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့ရာတြင္ တာ၀န္အရလုပ္ေဆာင္ျခင္းထက္ ပိုလြန္၍ေဆာင္ရြက္ေၾကာင္း၊ အသက္အႏၱရာယ္ထိခုိက္ေစႏိုင္သည့္ ေနရာမ်ားကို ရုိက္ႏွက္ေၾကာင္း၊ အဓိကရုဏ္း ႏွိမ္းႏွင္းေရး အဆင့္မ်ားအတိုင္း ေဆာင္ရြက္မႈမရွိေၾကာင္း၊ အခ်ိဳ႔ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားက အမိန္႔မနာခံဘဲ လုပ္ေဆာင္ေၾကာင္း၊ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းျခင္းႏွင့္ စီတန္းလွည့္လည္ျခင္းဆုိင္ရာဥပေဒျဖင့္ တရားစြဲဆုိရမည့္အစား ရာဇသတ္ၾကီးဥပေဒ ပုဒ္မမ်ားျဖင့္ တရားစဲြဆုိေၾကာင္း သသည့္တုိင္တန္းခ်က္မ်ားကုိ မွတ္တမ္းတင္စာအုပ္စာတမ္းမ်ား၊ ဗြီဒီယိုတိပ္ေခြ မ်ားႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ရရွိခဲ့ပါသျဖင့္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔၀င္ ၃ ဦး ပါ၀င္ေသာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖဲြ႔ကုိ ဖဲြ႔စည္း၍ စုံစမ္းစစ္ေဆးခဲ့ပါသည္။

၂။ စု႔စမ္းစစ္ေဆးေရးအဖဲြ႔သည္ ၁၃-၇-၂၀၁၅ ေန႔မွ ၂၇-၈-၂၀၁၅ ေန႔ထိ အထက္ပါကိစၥတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့ေသာ သံဃာ ၂ ပါး ၊ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူႏွင့္ ၀န္းရံသူ ၂၂ ဦး၊ ႒ာနဆုိင္ရာ၀န္ထမ္း ၄ ဦး၊ သတင္းမီဒီယာ ၅ ဦး၊ ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ႏိုင္ငံလုံးဆုိင္ရာ ကြန္ယက္ ( NNER) အဖြဲ႔၀င္ ၅ ဦး ၊ စုစုေပါင္း ၃၈ ဦးတုိ႔ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသားလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရုံး၊ သာယာ၀တီဗဟုိေထာင္ႏွင့္ လက္ပံတန္းျမိဳ႔တို႔တြင္ ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ ၁၁-၈-၂၀၁၅ ေန႔တြင္ အခင္းျဖစ္ပြားသည့္ေနရာသို႔လည္း သြားေရာက္ၾကည့္ရႈေလ့လာခဲ့ပါသည္။

၃။ အခင္းျဖစ္ပြားသည့္ကိစၥကို အနီးကပ္ၾကပ္မတ္ကြပ္ကဲခဲ့ေသာ ပဲခူးတုိင္းေဒသၾကီးအစိုးရအဖဲြ႔မွ သက္ဆုိင္သည့္ ၀န္ၾကီးထံသုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသားလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၅ႏွင့္အညီ သက္ေသထြက္ဆုိခ်က္ ရယူရန္ လုိအပ္သျဖင့္ စာျဖင့္ေမတၱာရပ္ခံခဲ့ေသာ္လည္း အစီရင္ခံစာတင္ျပခ်ိန္အထိ လက္ခံရရွိခဲ့ျခင္းမရွိပါ။

၄။ အခင္းျဖစ္ပြားသည့္ ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသားလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ေအာက္ပါအတုိင္းသုံးသပ္ပါသည္-
(က) လက္ပံတန္းျမိဳ႔သုိ႔ ဆႏၵျပသပိတ္စစ္ေၾကာင္း စတင္ေရာက္ရွိသည့္ ၁၇-၂-၂၀၁၅ ေန႔မွ အခင္းျဖစ္ပြားသည့္ေန႔မတိုင္မီ ၉-၃-၂၀၁၅ ေန႔အထိ ၂၁ ရက္တုိင္တုိင္ လုံျခံဳေရးကြပ္ကဲမႈအဖဲြ႔သည္ သပိတ္စစ္ေၾကာင္းမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ NNER မွ အဖဲြ႔၀င္မ်ားႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အၾကိမ္ၾကိမ္အခါခါ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းခဲ့ၾကျခင္း၊ သပိတ္စခန္းဖြင့္ထားသည္ဆုိေသာ္လည္း ဆူပူေအာင္ဟစ္ လႈ႔ံေဆာ္မႈမ်ားမရွိဘဲ သပိတ္စစ္ေၾကာင္း၌ ပါ၀င္ခဲ့ ေသာေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားသည္ လြတ္လပ္စြာ၀င္၊ ထြက္သြားလာလႈပ္ရွားခဲ့ၾကျခင္း၊ မိဘအုပ္ထိန္းသူမ်ားမွလာေရာက္ေခၚယူေသာ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားမ်ားကုိလည္း ေအးခ်မ္းစြာ ျပန္လည္ေစလြတ္ေပးခဲ့ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီအခ်ိဳ႔၊ အဖဲြ႔အစည္းအခ်ိဳ႔ႏွင့္ လူပုဂိုလ္အခ်ိဳ႔တုိ႔မွ ၀င္၊ ထြက္မႈမ်ား၊ ေဆြးေႏြးေဟာေျပာမႈမ်ား၊ အစားအေသာက္၊ အသုံးအေဆာင္ႏွင့္ ေငြေၾကးမ်ားလွဴဒါန္းျခင္းကုိ ခြင့္ျပဳခဲ့ျခင္း၊ တီး၀ိုင္းႏွင့္ အဆုိေတာ္မ်ားမွ လာေရာက္ေျဖေဖ်ာ္ခဲ့ျခင္း၊ ဆႏၵျပသူႏွင့္ လုံျခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားအၾကား အျပန္အလွန္နားလည္မႈ၊ ေလးစားမႈ၊ ေထာက္ထားညွာတာမႈမ်ားျဖင့္ အျပဳသေဘာေဆာင္ ေသာဆက္ဆံေရးမ်ား ရွိခဲ့ျခင္းတို႔သည္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကို ျငိမ္းခ်မ္းစြာအေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနျခင္းမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ႏိုင္ငံ၏ ပုံရိပ္ေကာင္းမ်ားအျဖစ္ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း သုံးသပ္ပါသည္။
(ခ) သုိ႔ေသာ္ ၁၀-၃-၂၀၁၅ ေန႔တြင္ ဆႏၵျပသပိတ္စစ္ေၾကာင္းထက္ အင္အားမ်ားလာ ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားက တုတ္ႏွင့္ ဒိုင္းမ်ား ကိုင္ေဆာင္၍ ၀င္/ ထြက္လမ္းေၾကာင္းမ်ားကုိ ပိတ္ဆုိ႔ခဲ့ျပီး၊ ဆႏၵျပသူမ်ားက တစ္ဖဲြ႔ခ်င္းတိုးျပီး အဖမ္းခံပါမည္ဟု ေျပာေသာ္လည္း ရဲတပ္ဖဲြ႔က ဥပေဒႏွင့္အညီ ဖမ္းဆီးျခင္းမရွိဘဲ ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားအၾကား ေရသန္႔ ဗူး ၁ လုံး က်ေရာက္လာျခင္းမွ စတင္၍ အဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရပါသည္။

(ဂ) ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားမွ ကနဦးတပ္ျဖန္႔ရာတြင္ တားဆီးေရးအဖဲြ႔ႏွင့္ ဖမ္းဆီးေရးအဖြဲ႔မ်ား ခဲြျခား၍ ကြပ္ကဲေရး အရာရွိမ်ား တာ၀န္ေပးအပ္ျပီး စနစ္တက်ဖဲြ႔စည္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ္လည္း အမွန္တကယ္ တြန္းတုိက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ ႏွစ္ဘက္အဖဲြ႔မ်ား ေရာ ေထြးသြားျပီး ထိေရာက္စြာကြပ္ကဲမႈ ကျပဳႏုိင္ေတာ့ေၾကာင္းသုံးသပ္ပါသည္။

(ဃ) ကြပ္ကဲမႈ ေလ်ာ့နည္းသြားသျဖင့္ အခ်ိဳ႔ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားသည္ ေတြ႔ျမင္ကရာ ရုိက္သူ ကရုိက္၊ တားဆီးသူက တားဆီး၊ ဒုိင္းျဖင့္ ကာကြယ္သူက ကာကြယ္ စသည္ျဖင့္ စနစ္က်နမႈမရွိေသာအသြင္သ႑န္သုိ႔ ေျပာင္းလဲသြားကာ EU နည္းစနစ္ျဖင့္ ေလ့က်င့္ထားေသာပုံစံမ်ားလည္း ပ်က္ယြင္းသြားခဲ့ေၾကာင္း သုံးသပ္ပါသည္။
(င)ေအာင္ေျမဗိမာန္ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းအတြင္း ဖမ္းဆီးရွာေဖြမႈမ်ားကို နယ္ေျမခံရဲတပ္ဖဲြ႔ ၀င္မ်ားမွသာ လုပ္ထုံး လုပ္နည္းမ်ား ႏွင့္အညီ စနစ္တက် ျပဳလုပ္သင့္ေသာ္လည္း ရဲတပ္ရင္းမွ အခ်ိဳ႔ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္မ်ားက ၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္သျဖင့္ မလုိလားအပ္ေသာ အထင္အျမင္လြဲမွားမႈ၊ ပစၥည္းေပ်ာက္ဆုံးမႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ရေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းတြင္ သီတင္းသုံးေနေသာ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ရဲတပ္ဖဲြ႔အေပၚ ယုံၾကည္မႈမ်ားလည္း ပ်က္ျပားသြားခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။

(စ) သပိတ္ေမွာက္စစ္ေၾကာင္း၏ ျပန္ၾကားေရးယာဥ္ ( လႈံံ႔ေဆာ္ယာဥ္) ကို ရဲတပ္ဖဲ႔ြ၀င္အခ်ိဳ႔က ထုရုိက္ကန္ ေက်ာက္ဖ်က္ဆီးျခင္းမ်ားသည္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားႏွင့္အညီ နည္းလမ္းတက် ျပဳမႈေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆုိရန္ ခဲယဥ္းေၾကာင္း သုံးသပ္ပါသည္။

(ဆ) လက္ပံတန္းျမိဳ႔နယ္၊ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနက အသံခ်ဲ႔စက္ျဖင့္ သတိေပးတားျမစ္ခ်က္မ်ားအား အၾကိမ္ၾကိမ္ အခါခါ ထုတ္လြင့္ေျပာၾကားျခင္း၊ ဆႏၵျပသူမ်ားကလည္း အသံခ်က္စက္ျဖင့္ တုန္႔ျပန္ဆုိခဲ့ၾကျခင္း၊ အနီးကပ္အျပန္အလွန္ဆဲဆုိေနၾကျခင္း မ်ားေၾကာင့္ အသံမ်ားရႈပ္ေထြးဆူညံခဲ့ေၾကာင္း၊ တစ္မိန္႔တည္း တသံတည္းျဖင့္ သတ္သတ္မွတ္မွတ္အမိန္႔ေပး ကြပ္ကဲႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိေၾကာင္းသုံးသပ္ပါသည္။

(ဇ)ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖဲြ႔ဌာနခ်ဳပ္က ၉-၃-၂၀၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေက်ာင္းသားကိစၥမ်ား ထိန္းသိမ္းေဆာင္ရြက္ရမည့္ တပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားအေနျဖင့္ တုတ္၊ ဒိုင္း၊ ေသနတ္ မ်ား ကိုင္တြယ္ျခင္းမျပဳဘဲ လက္ထိတ္၊ လက္ထိတ္ၾကိဳးမ်ားကုိသာ ကုိင္တြယ္အသုံးျပဳ ရန္ ညြန္ၾကားခ်က္အား ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္အခ်ိဳ႔က လုိက္နာျခင္းမရွိခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။

(ဈ ) ဆႏၵျပသူအခ်ိဳ႔၏ ဦးေခါင္းႏွင့္ မ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ထိခုိက္ဒဏ္ရာ ရရွိမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ျခင္းသည္ ရဲလက္စဲြပါ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္မႈအားနည္းေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။
(ည) ရဲတပ္ဖဲြ႔၏ လုံျခံဳေရးစီမံခ်က္တြင္ သတိေပးတားျမစ္ေသာ္လည္း လူစုမကဲြပါက အင္အားပိတ္ဆုိ႔လူစုခဲြျခင္း၊ ေရလုံးျဖင့္ လူစုခဲြျခင္း၊ အသံျဖင့္ ေျခာက္လွန္႔၍ လူစုခြဲျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္မည္ဟု ေဖာ္ျပထားေသာ္လည္း ရိုက္ႏွက္ဖမ္းဆီးခဲ့ျခင္းသည္ သတ္မွတ္ထား ေသာအဆင့္မ်ားကို ေက်ာ္လြန္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။

( ၅) သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အေနျဖင့္ ေအာက္ပါအတုိင္း အၾကံျပဳတုိက္တြန္းအပ္ပါသည္-

(က) အဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားသည့္ ၁၀-၃-၂၀၁၅ ေန႔တြင္ နည္းလမ္းတက်လုိက္နာ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမရွိေသာ ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားအား ထုိက္သင့္သလုိ အေရးယူသင့္ပါသည္။

(ခ) ရဲတပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ားအား ေရသန္႔ဗူးျဖင့္ စတင္ပစ္ေပါက္ခဲ့သူမ်ား၊ ရဲတပ္ဖဲြ႔၏မုိဘုိင္းတဲမ်ားႏွင့္ အတားအဆီးမ်ားအား ဖ်က္ဆီးခဲ့သူမ်ား၊ တုတ္၊ ခဲမ်ားျဖင့္ ပစ္ေပါက္ခဲ့သူမ်ားအား ဥပေဒႏွင့္အညီအေရးယူသင့္ပါသည္။

(ဂ) ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ အဓိကရုဏ္းႏွိမ္နင္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္အဆင့္ဆင့္အတိုင္း မလုပ္ေဆာင္ဘဲ အဆင့္ေက်ာ္လြန္ျပီးေဆာင္ရြက္ခဲ့သူမ်ားအား အေရးယူသင့္ပါသည္။