ျမန္မာ့အေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႕စုံစမ္းဖို႔ UPR မွာလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေတြ ေတာင္းဆုိ

Originally appeared in VOA News

June 8, 2011

UPR လုပ္ငန္းစဥ္လို႔ ေခၚတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး ေကာင္စီရဲ႕ ႏိုင္ငံအလိုက္ လူ႕အခြင့္အေရး အေျခအေန ပံုမွန္သံုးသပ္မႈ ေဆြးေႏြးပဲြမွာ ဒီကေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကိစၥကို ေဆြးေႏြးပါတယ္။ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတဲ့ လူမႈ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းေတြကေတာ့ လက္ရိွ UPR လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႕အခြင့္အေရး အေျခအေနဆိုးေတြကို ဟန္႔တားႏိုင္ဖို႔ ထိေရာက္မႈ မရိွဘူးလို႔ သံုးသပ္ၿပီး ျမန္မာ့အေရးအတြက္ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ ဖဲြ႕ေရးကိုသာ တညီတည္း ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဆြးေႏြးပဲြမွာ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးတဲ့ အဖဲြ႕၀င္ႏိုင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရသစ္ဟာ လူ႕အခြင့္အေရး တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာေအာင္ ႀကိဳးပမ္းမႈ ရိွေနတယ္လို႔ အျပဳသေဘာ တုံ႔ျပန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ကိုသားၫြန္႔ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ဒီကေန႔ ေဆြးေႏြးပဲြ အတြင္းမွာေတာ့ ျမန္မာအစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္က UPR အႀကံျပဳခ်က္ေတြအေပၚ တုံ႔ျပန္ေဆြးေႏြးတာေတြနဲ႔ အစိုးရသစ္ရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကတိက၀တ္ေတြကို အခ်ိန္အမ်ားစုယူၿပီး ေဆြးေႏြးသြားပါတယ္။ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတဲ့ လူမႈ လူထုအဖဲြ႕အစည္း ၁၀ ဖဲြ႕လံုးကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ လက္ေတြ႕ ႏိုင္ငံတြင္း လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ေထာက္ျပၿပီး ျမန္မာအစိုးရကို အျပင္းအထန္ ေ၀ဖန္သြားခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အေနနဲ႔လည္း လက္ေတြ႕ဆန္တဲ့ အေရးယူမႈကို ေဆာင္ရြက္ဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့ၾကပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူသားမ်ဳိးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ စစ္ရာဇ၀တ္ေတြ ရိွမရိွ ဆိုတာကို စစ္ေဆးဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ တရပ္ကို အျမန္ဆံုးဖဲြ႕စည္းဖို႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႕ အေနနဲ႔ ထပ္မံ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။”

Amnesty International အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖဲြ႕ ကုိယ္စားလွယ္က ေျပာဆိုသြားတာပါ။

HRW လူ႕အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္မႈ အဖဲြ႕ကလည္း ျမန္မာအစိုးရဟာ ႏိုင္ငံတြင္း လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရိွေနတယ္ ဆိုတာကို ျငင္းဆန္ေနတုန္းပဲလို႔ ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာအစိုးရ အေနနဲ႔ ဆိုး၀ါးတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ျငင္းဆန္ေနတုန္းပဲဆိုတာ အခု UPR သံုးသပ္ေဆြးေႏြးပဲြမွာ အထင္အရွား ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ မ႐ိုးသားမႈေတြ ရိွခဲ့တဲ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ႏို၀င္ဘာ ေရြးေကာက္ပဲြအတြင္း လြတ္လပ္စြာ အဖဲြ႕အစည္း ဖဲြ႕စည္းခြင့္၊ စု႐ံုးခြင့္ေတြ မရိွဘူး ဆိုတာကိုပါ ျငင္းဆန္ေနပါတယ္။

“ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ မရိွဘူး၊ အဖမ္းခံရသူေတြဟာ ရာဇ၀တ္ ျပစ္မႈေတြကို ခ်ဳိးေဖာက္ က်ဴးလြန္သူေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၂,၀၀၀ ဟာ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ ထိန္းသိမ္းခံေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာအစိုးရ ကို္ယ္စားလွယ္ကေတာ့ ျမန္မာအစိုးရသစ္ အေနနဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္လာေအာင္ လက္ေတြ႕ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး အစိုးရသစ္ရဲ႕ သက္တမ္း ႏုနယ္ေသးတာေၾကာင့္ စိတ္ရွည္ဖို႔သေဘာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ သက္တမ္းဟာ အခုမွ ၆၉ ရက္သားပဲ ရိွပါေသးတယ္။ အင္မတန္ ႏုနယ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အျခားႏိုင္ငံေတြ ေျပာသလိုပါပဲ၊ လူ႕အခြင့္အေရး ကာကြယ္ ျမႇင့္တင္ေရးအတြက္ စိတ္ဆႏၵ အျပည့္ရိွပါတယ္။ ဒီလို စိတ္ဆႏၵေတြေၾကာင့္ပဲ အစိုးရရဲ႕ အခုလို ႏုနယ္တဲ့ သက္တမ္းအတြင္းမွာ ဥပေဒေတြနဲ႔ လက္ေတြ႕ကိစၥေတြမွာ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ ေတြ႕ရပါမယ္။ ဒီအထဲမွာ လူ႕အခြင့္အေရး အေျခအေန တိုးတက္လာဖို႔ ကုလသမဂၢနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တာလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။” ဆိုၿပီး ျမန္မာကုိယ္စားလွယ္
ဦးရဲျမင့္ေအာင္က ေျပာသြားတာပါ။

အာရွႏိုင္ငံအမ်ားစု အထူးသျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ UPR လုပ္ငန္းစဥ္အေပၚ အျပဳသေဘာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ
ရိွတယ္ဆိုၿပီး ခ်ီးက်ဴးခဲ့ၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကေတာ့ တည္ၿငိမ္တဲ့ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ဖို႔ လိုလားတယ္လို႔ သူ႕ဆႏၵကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူမႈတည္ၿငိမ္ေရး ရိွေနဖို႔နဲ႔ ဒီမိုကေရစီ တိုးတက္မႈေတြကို တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္နဲ႔ လုပ္ေဆာင္သြားႏိုင္ဖို႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုးတက္ဖံြ႕ၿဖိဳးေရး ကိစၥမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခအေနနဲ႔အညီ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ကိုယ္တိုင္လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္ၿပီး ေဆာင္ရြက္မႈ အေပၚမွာ ႏိုင္ငံတကာ အေနနဲ႕ ေလးစား လက္ခံလိမ့္မယ္လို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”

အခုေဆြးေႏြးပဲြမွာ အခ်ိန္အမ်ားစုကို ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းအာရွႏိုင္ငံေတြက ေျပာဆိုသြားလို႔ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရး ေ၀ဖန္ေလ့ရိွတဲ့ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ေျပာဆိုခြင့္ မသာခဲ့ဘူးလို႔ ေဆြးေႏြးပဲြမွာ တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေဒါက္တာ ေသာင္းထြန္းက ေျပာပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဂ်ပန္အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ကေတာ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရိွေနေသးတယ္ဆိုတဲ့စိုးရိမ္ခ်က္ေတြ အေပၚမွာ အသိအမွတ္ျပဳ ေျပာသြားပါတယ္။

“လူ႕အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ေတြရိွေနေသးတယ္ ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြ ရိွေနတယ္ဆိုတာ သိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ေနာက္ထပ္ အျပဳသေဘာ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ တုံ႔ျပန္လာလိမ့္မယ္လို႔ အေတာ္ေလး ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနသူေတြကို ထပ္လႊတ္ေပးဖို႔၊ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံု ညိႇႏိႈင္းဖို႔၊ ေနာက္ လူ႕အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာဖို႔ စသျဖင့္ပါ။”

ေဆြးေႏြးပဲြအတြင္း လူမႈ လူ႕အဖဲြ႕အစည္း ကိုယ္စားလွယ္တဦး အေနနဲ႔ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခဲ့သူ တဦးျဖစ္တဲ့ NCGUB အေ၀းေရာက္ ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရ ကုလသမဂၢေရးရာ တာ၀န္ခံ ေဒါက္တာ ေသာင္းထြန္းကေတာ့ လူမႈ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းေတြဘက္က တညီတည္း ေတာင္းဆိုမႈဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႕အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို စစ္ေဆးဖို႔ ကုလသမဂၢ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖဲြ႕ဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“လူထု လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြ အားလုံးကေတာ့ UPR လုပ္ငန္းစဥ္ေလာက္နဲ႔ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ ၾကပ္မတ္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး စုံစမ္းေရးဆုိင္ရာ ေကာ္မရွင္ တရပ္ကုိ ကုလသမဂၢ ဖြဲ႕စည္းဖုိ႔ဆုိတာ တညီတၫြတ္တည္း ေျပာသြားတယ္။ Council အစည္းအေ၀းခန္းမ တခုလုံးဟာ လူထု လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ေတာင္းဆုိခ်က္ကို သတိမျပဳဘဲ ေနလို႔မရေအာင္ကုိ လူထု လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ၁၀ ဖြဲ႕က တညီတၫြတ္တည္း ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ ကင္းမဲ့တဲ့ ကိစၥေတြကိုလည္း လူမႈ
လူ႕အဖဲြ႕အစည္း ၁၀ ဖဲြ႕က တင္ျပ ေဆြးေႏြးသြားၾကပါတယ္။ အခုလို အဖဲြ႕၀င္ႏုိင္ငံ အစိုးရေတြနဲ႔ လူမႈ အဖဲြ႕အစည္းေတြရဲ႕ ေဆြးေႏြးခ်က္ကိုေတာ့ UPR သံုးသပ္ခ်က္မွာ မွတ္တမ္းတင္ထားမွာ ျဖစ္ေပမဲ့ အစိုးရအေနနဲ႔ မျဖစ္မေန လိုက္နာရမယ့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ဳိးေတာ့ မထုတ္ေပးႏုိင္ပါဘူး။

ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ ေတာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea Quintana) ကိုယ္တိုင္ကလည္း UPR လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ပံုစံအသစ္ ျဖစ္ေလေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ရဲ႕ ထိေရာက္မႈ၊ လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မႈပိုင္း အားနည္းမႈ ရိွေနေသးတာေတြကို ဗီြအိုေအ ျမန္မာပိုင္းကို မေန႔က ေထာက္ျပ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္