လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားကို ဘယ္လိုကာကြယ္ေပးမလဲ ။

By Assistance Association for Political Prisoners and Burma Partnership • August 27, 2015

ျမန္မာအစုိးရအေနျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားအား ပစ္မွတ္ထား ဖိႏွိပ္ျခင္း၊ ခ်ဳပ္ျခယ္ျခင္း၊ ႏွိပ္ကြပ္ျခင္းႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟထုတ္ေဖာ္ ျခင္း မျပဳႏုိင္ဘဲ အသံတိတ္သြားေစရန္ လုပ္ေဆာင္ေနျခင္းမ်ားအား အျမန္ဆံုးရပ္တန္႔ရမည့္အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူ (HRD) မ်ားအေနျဖင့္ ၎တုိ႔၏ တန္ဖုိးရွိၿပီး တရား၀င္မႈရွိေသာ လူ႔အခြင့္အေရးလုပ္ငန္းမ်ား အႏၱရာယ္ကင္းကင္း ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေစရန္ ဥပေဒႏွင့္ တရားစီရင္ေရး ပိုင္းဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး ယႏၱရားမ်ား အားေကာင္းလာေစေရး မျဖစ္မေနေဆာင္ရြက္ရန္လည္း လုိအပ္သည္ဟု ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္း (ေအေအပီပီ)ႏွင့္ ျမန္မာ့အေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သူမ်ား (BP) တုိ႔မွ ၎တို႔ယေန႔ပူးတဲြထုတ္ေ၀ေသာ အစီရင္ခံစာတြင္ ေျပာဆုိလုိက္ပါသည္။

“လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားကို ဘယ္လိုကာကြယ္ေပးမလဲ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ လူ႔အခြင့္ အေရးကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ား အေျခအေနႏွင့္ သင့္ေတာ္သည့္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး ယႏၱရားမ်ား အေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ” ဟု အမည္ေပးထားသည့္ ဤအစီရင္ခံစာသည္ ေျမယာအခြင့္အေရး၊ အလုပ္သမား အခြင့္အေရး၊ လိင္စိတ္ခံယူမႈကဲြျပားသူ (LGBTIQ) မ်ား၏ အခြင့္အေရး၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးႏွင့္ တုိင္းရင္း သားအခြင့္အေရး တုိ႔အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရးနယ္ပယ္စံုတြင္ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူ ၇၅ ဦးတုိ႔အား ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားအေပၚ အေျခခံ ေရးသားထားသည့္ အစီရင္ခံစာ ျဖစ္ပါသည္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ အရပ္သားတစ္ပုိင္းအစုိးရမွ ေဆာင္ရြက္ ေနသည့္ ဒီမုိကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားသည္ ေႂကြးေၾကာ္အမႊမ္းတင္ေနသကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ လက္ေတြ႔တြင္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ကာ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနမ်ားလည္း ဆုိး၀ါးစြာ ယုိယြင္းေနသည့္ သရုပ္မွန္ကို ဤအစီရင္ခံစာမွ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဤအစီရင္ခံစာအား ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ HRD မ်ား၏ လက္ရွိအေျခအေနကို ျပည့္ျပည့္စံုစံုေဖာ္ျပကာ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ အျခားသက္ဆိုင္သူမ်ားအား ခိုင္မာၿပီး လက္ေတြ႔က်သည့္ ေျဖရွင္းခ်က္မ်ားႏွင့္ မူဝါဒအႀကံျပဳတိုက္တြန္းခ်က္မ်ားကို တင္ျပရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ထုတ္ေ၀ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

“ျမန္မာအစုိးရက ဒီမုိကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေနပါၿပီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြလည္း တုိးတက္ ေနပါၿပီလုိ႔ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္းကုိ ေျပာခ်င္ေနတာပါ၊ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္ေန တယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြက ေရွ႕ကုိမေရြ႕တဲ့အျပင္ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ေနတယ္။ ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူေတြကုိ ပစ္မွတ္ထား ဖိႏွိပ္တာ၊ ခ်ဳပ္ကုိင္တာ၊ ႏွိပ္ကြပ္တာေတြ ေျပာစရာရွိတာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မေျပာႏုိင္ေအာင္နဲ႔ ေျပာေနတဲ့သူေတြ အသံတိတ္သြားေအာင္ ဖိႏွိပ္ေနတာ ေတြကုိ အျမန္ဆံုးရပ္တန္႔ဖုိ႔ လုိတဲ့အျပင္ ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီး၊ ခ်ဳပ္ေႏွာင္တာေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာရင္းျမစ္ ေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ေျဖရွင္းေပးဖုိ႔လုိပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူေတြကုိ ပစ္မွတ္ထား ႏွိပ္ကြပ္ေနတာေတြ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြက လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္ကာလနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ေတာ္ေတာ္ဆုိးလာေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလုိကိစၥေတြကုိ ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းဖုိ႔ဆုိရင္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန အေနနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ့ ခ်ဳပ္ကုိင္မႈေအာက္မွာ မရွိသင့္ေတာ့ဘဲ အရပ္ဖက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ကုိ ေရာက္သင့္ေနပါၿပီ။ အစုိးရအေနနဲ႔ အစစ္အမွန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကုိ တကယ္ေဖာ္ေဆာင္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူေတြကုိ အကာအကြယ္ေပးဖုိ႔က စံႏႈန္းတစ္ခုအျဖစ္ မလဲြမေသြ လုပ္ရမယ့္ကိစၥပါ။ ႏုိ၀င္ဘာလမွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြေတြကုိ အမွန္တကယ္ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြ ေတြအျဖစ္ ရည္ရြယ္လုပ္ေဆာင္ခ်င္တယ္ ဆုိရင္ေတာ့ အစုိးရအေနန႔ဲ ေထာင္ထဲမွာရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကုိ ခ်က္ခ်င္းျပန္လႊတ္ေပးတာ၊ ထိန္းသိမ္းခံထားတဲ့သူေတြနဲ႔ အမႈရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူေတြအေပၚ စဲြဆုိထားတဲ႔ အမႈေတြအားလံုးကုိ ပလပ္ေပးတာေတြ အရင္ဆံုးလုပ္ဖုိ႔လုိပါတယ္” ဟု ျမန္မာ့အေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သူမ်ား၏ ၫႇိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေရးမွဴး ေဒၚခင္ဥမၼာမွ မွတ္ခ်က္ျပဳေျပာဆုိပါသည္။

ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သည့္ ဥပေဒမ်ားရွိေနျခင္း၊ လြတ္လပ္အမွီခုိကင္းသည့္ တရားစီရင္ေရးစနစ္ ကင္းမဲ့ျခင္း၊ တရားဥပေဒစုိးမုိးမႈ ကင္းမဲ့ျခင္းတုိ႔ကဲ့သုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ား ရင္ဆုိင္ေနရသည့္ ထူးျခားသည့္ အခက္အခဲ အတားအဆီးမ်ားႏွင့္ ထုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ အာဏာပုိင္မ်ားအေနျဖင့္ အျပစ္ေပး အေရးယူခံရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ကာ မည္သူကုိမဆုိ စိတ္ထင္သလုိ ေႏွာက္ယွက္ဟန္႔တား၊ ဖမ္းဆီး၊ အေရးယူ ႏုိင္ေနသည့္ အေျခအေနမ်ားအား အစီရင္ခံစာတြင္ တင္ျပထားပါသည္။

အစီရင္ခံစာထဲတြင္ အေလးေပးေဖာ္ျပထားသည့္ ထူးျခားသည့္ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားတစ္ခုမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစုေဝးခြင့္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစီတန္းလွည့္လည္ခြင့္ဆိုင္ရာဥပေဒပုဒ္မ ၁၈ (ၿငိမ္း၊စု၊စီ ဥပေဒ) ျဖစ္ၿပီး ၎ ဥပေဒအရ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစုေဝးမႈ သို႔မဟုတ္ စီတန္းလွည့္လည္မႈ လုပ္ေဆာင္ျခင္းအတြက္ အာဏာပုိင္မ်ားထံမွ ႀကိဳတင္သေဘာတူညီခ်က္ ရယူရမည္ျဖစ္ၿပီး ထုိသုိ႔မလုပ္ေဆာင္ပါက ေထာင္ဒဏ္အမ်ားဆံုးေျခာက္လ က်ခံရမည့္ ျပစ္ဒဏ္ျပဌာန္းခ်က္ ပါရွိသည္။

“ႏုိင္ငံတကာဥပေဒေတြ စံႏႈန္းေတြကုိ ခ်ိဳးေဖာက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူေတြကုိ ဖိႏွိပ္ဖုိ႔၊ ေထာင္ခ်ဖုိ႔နဲ႔ အသံတိတ္သြားေအာင္ ႏွိပ္ကြပ္ရာမွာ ၿငိမ္း၊စု၊စီ ဥပေဒဟာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အသံုးခ် စရာလက္နက္ကိရိယာတစ္ခု ျဖစ္လာေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြအေနနဲ႔ လုပ္တာနဲ႔ ခံရတာ မမွ်ေအာင္ၿငိမ္း၊စု၊စီ ဥပေဒအရ အမႈေပါင္းမ်ားစြာ စဲြခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ေထာင္ခ်ခံေနၾကရတဲ့အျပင္ ဒီဥပေဒကုိ အႀကီးအက်ယ္သံုးၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္သူေတြ အသံတိတ္သြားေအာင္ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒေတြ အသက္သြင္းဖုိ႔ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကုိ အသံုးခ်ေနတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ဥပေဒေရးရာျပဳျပင္ေရးေတြ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ အေရးတႀကီး လုိအပ္ေနတယ္ ဆုိတာ ထင္ရွားပါတယ္” ဟု ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္း တဲြဖက္အတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္သူ ဦးဘုိၾကည္မွ မွတ္ခ်က္ျပဳပါသည္။

အမွန္တြင္လည္း အစီရင္ခံစာအတြက္ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား စတင္ခဲ့သည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလမွ စတင္ကာ ယခုအခ်ိန္အထိ ပုဒ္မ ၁၈ ျဖင့္ အက်ဥ္းခ်ခံရသူ စုစုေပါင္း ၃၃ ဦးႏွင့္ အမႈရင္ဆုိင္ေနရသူ ၁၉၃ ဦး ရွိေနေၾကာင္း ေအေအပီပီ မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရွိရပါသည္။ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႕ စာရင္းမ်ားအရ လတ္တေလာတြင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားစုစုေပါင္း ၁၁၂ ဦး အက်ဥ္းေထာင္မ်ားထဲတြင္ ရွိေနၿပီး ၎တုိ႔ထဲမွ ၂၄ ဦး မွာ ပုဒ္မ ၁၈ ျဖင့္ အက်ဥ္းခ်ခံရသူမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။

လက္ပံေတာင္းေတာင္ေၾကးနီစီမံကိန္းအား ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပစဥ္ ပစ္သတ္ခံခဲ့ရသည့္ ေဒၚခင္၀င္း အမႈကဲ့သုိ႔ ဥပေဒမဲ့သတ္ျဖတ္ျခင္းႏွင့္ ရပ္ရြာအသုိင္းအ၀ုိင္းမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ ဖြင့္ဟေျပာဆုိသူမ်ားအား အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္ရန္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကဲ့သုိ႔ ဆိုး၀ါးသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကုိလည္း အစီရင္ခံစာတြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါသည္။

ထုိ႔အျပင္ သုေတသနေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ လူထုအသုိင္းအ၀ုိင္းမ်ားၾကား ေသြးကဲြေစရန္၊ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးေရးကြန္ရက္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ အႏၱရာယ္လႊမ္းသည့္ အေျခအေနျဖစ္ေပၚေစရန္၊ ယံုၾကည္ ကုိးကြယ္မႈႏွင့္ ဘာသာေရး အခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ ေရွာက္သူမ်ားအေပၚ စုိးရိမ္ရန္လုိသည့္ အေျခအေနျဖစ္ေပၚေစရန္တုိ႔အတြက္ ျမန္မာအစုိးရမွ လူမ်ိဳးေရးအစြန္း ေရာက္အစုအဖဲြ႔မ်ားအား တစ္ဆင့္ခံအျဖစ္ အသံုးခ်ကာ ထိေရာက္စြာ ဖန္တီးခဲ့ေၾကာင္း ေပၚလြင္ေနပါသည္။

ထုိမွ်သာမက အထူးသျဖင့္ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးႏွင့္ အလွမ္းေ၀းသည့္ နယ္စြန္နယ္ဖ်ား၊ ေက်းလက္ႏွင့္ တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ လႈပ္ရွားလုပ္ကုိင္ေနၾကသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားအား အကာအကြယ္ေပးႏုိင္မည့္ ယႏၱရားမ်ား ကင္းမဲ့ေနသည္မွာလည္း ထင္ရွားပါသည္။ ထုိ႔အတြက္ အႏၱရာယ္ အခက္အခဲ ပုိႀကံဳရသည့္ ရန္ကုန္ျပင္ပေဒသမ်ားရွိ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားအား အကူအညီေပးရန္အတြက္ အလွဴရွင္မ်ား၊ အစုိးရမဟုတ္ေသာ ႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႔အစည္းမ်ား အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္းအား အစီရင္ခံစာမွတဆင့္ အႀကံျပဳတုိက္တြန္းထားပါသည္။ အစီရင္ခံစာတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားအေနျဖင့္ ၎တုိ႔၏ တန္ဖုိးရွိၿပီး တရား၀င္မႈရွိေသာ လူ႔အခြင့္အေရး လုပ္ငန္းမ်ားကုိ အာဏာပုိင္မ်ားမွျဖစ္ေစ၊ အျခားမည္သူမဆုိမွျဖစ္ေစ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သည့္ ဥပေဒမ်ားမွတစ္ဆင့္ သုိ႔မဟုတ္ အၾကမ္းဖက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားမွတစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ လက္တုန္႔ျပန္ ႏွိပ္ကြပ္ရန္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားမွ လြတ္ကင္းစြာ၊ အႏၱရာယ္အေႏွာက္အယွက္ကင္းစြာ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေစရန္အတြက္ ဥပေဒေရးရာ၊ အေဆာက္အအံုပုိင္းဆုိင္ရာႏွင့္ တရားစီရင္ေရးဆုိင္ရာ အေျခခံျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား အျမန္ဆံုး အေကာင္ အထည္ေဖာ္ လုပ္ေဆာင္ရန္ ျမန္မာအစုိးရအားလည္း အႀကံျပဳတုိက္တြန္းထားပါသည္။

အစီရင္ခံစာ ျမန္မာဘာသာကို ဤေနရာတြင္ ေဒါင္းလုပ္ရယူႏိုင္ပါသည္။